Hoe komen we toch aan al die meningen, overtuigingen en oordelen? Veel ondernemers denken altijd op een rationele manier hun mening te vormen en dit te doen zonder invloed van buitenaf of eventuele vooroordelen die ze al hadden. Helaas is dit niet de realiteit en wordt je leven en beslissingen die je maakt regelmatig beïnvloed door de confirmation bias.
Wat is de Confirmation Bias?
De confirmation bias of in het Nederlands bevestigingsbias beschrijft onze natuurlijke neiging om meer te geloven in (en focussen op) bewijs dat past bij onze bestaande overtuigingen. Kortom: we geloven sneller wat we willen geloven.
“People are always clinging to what they want to hear, discarding the evidence that doesn’t fit with their beliefs, giving greater weight to evidence that does”- Paula Stokes, Auteur van ‘The Key to Everything’.
Hoe ontstaat de confirmation bias?
De Confirmation bias heeft invloed op hoe we:
- Informatie verzamelen
- Informatie interpreteren
- Informatie herinneren
Mensen die een bepaald standpunt steunen of er juist tegen zijn, zoeken dus informatie op die hun mening verder onderbouwt. Daarnaast zullen ze nieuwsverhalen ook interpreteren op een manier die hun al bestaande opvattingen ondersteunt. Tot slot zullen ze bepaalde details onthouden op een manier die de manier waarop zij denken versterken.
Je hersenen maken automatisch een selectie over wat het meest relevant is. Bij dit proces wordt veel informatie weggelaten of weggefilterd. Nadat het filteren is gebeurd, wordt de informatie geïnterpreteerd. Dit is dus een bepaalde vervorming ofwel jouw eigen interpretatie van de werkelijkheid. Zoals je waarschijnlijk al weet, is ieders interpretatie anders.
Daarbij komt ook nog dat die interpretatie vaak een veralgemeend beeld is over een constructie die jij hebt gemaakt van hoe de wereld in elkaar zit. Het is dus jouw “model van de wereld.” Zoals schrijver Chriss Jami in zijn boek Healology stelt: “Confirmation bias is the most effective way to go on living a lie.”
Eén specifieke ervaring of betekenis gaat daarbij dienen voor ervaringen die in jouw opzicht hetzelfde zijn Dit heet ook wel het “Halo-effect”. Het Halo-effect treedt op wanneer mensen indrukken van een enkele eigenschap gebruiken om conclusies te trekken over andere, niet-gerelateerde zaken. Het wordt sterk beïnvloed door de eerste indruk.
Experimenten laten zien dat wanneer positieve eigenschappen eerst worden gepresenteerd, een persoon gunstiger wordt beoordeeld dan wanneer negatieve eigenschappen eerst worden getoond.
Bijvoorbeeld als iemand zo wordt voorgesteld:
Intelligent – ijverig – impulsief – kritisch – eigenwijs – jaloers
In plaats van:
Jaloers – koppig – kritisch – impulsief – ijverig – intelligent (uit het boek Thinking Fast and Slow – Kahneman)
Dit is een subtype van confirmation bias, omdat het ons in staat stelt om ons denken over andere informatie te structureren naar aanleiding van het eerste bewijs dat we krijgen.
Een simpel voorbeeld van de confirmation bias is dat als je ooit een hebt citroen geproefd, en je weer een citroen ziet liggen, je aanneemt dat die citroen ontzettend zuur zal zijn. In dat geval heb je waarschijnlijk gelijk, maar bij veel andere zaken in je leven gaat dat helemaal niet op.
De confirmation bias gaat vaak in drie stappen:
- Filteren
- Vervormen/interpreteren/betekenis geven
- Generaliseren
De confirmation bias houdt in dat je enkel de dingen binnen laat komen die passen in jouw realiteit of constructie/vervorming van de realiteit. Je geeft dus betekenis die beperkt is tot wat je zelf al kent en je eigen patronen. Dit kan tegen je werken bij het nemen van zakelijke beslissingen en daarom is het verstandig je te verdiepen in hoe deze bias werkt.
Impact van de Confirmation Bias
Zoals eerder benoemd kan de confirmation bias in sommige gevallen juist uitpakken, maar in andere gevallen werkt het tegen je.
Individuele impact
De confirmation bias kan ertoe leiden dat we slechte of verkeerde beslissingen nemen doordat het de realiteit vertekent waaruit we bewijs halen. Onder experimentele omstandigheden hebben beslissers de neiging actief informatie te zoeken en meer waarde toe te kennen aan bewijs dat hun bestaande overtuigingen bevestigt.
Dit kan worden beschouwd als een vorm van vooringenomenheid bij het verzamelen van bewijsmateriaal. Conclusies die we trekken uit vooringenomen bewijs hebben een grote kans onjuist te zijn. Als we conclusies trekken die bewijs vanuit een objectiever standpunt beschouwen, is de kans groter dat het bewijs correct is. Dit moeten we dus ook proberen te doen. Vaak is dit echter makkelijker gezegd dan gedaan.
Een aantal voorbeelden van hoe de bevestigingsbias je op persoonlijk gebied kan beïnvloeden zijn:
- Hoe je naar politieke campagnes en politici kijkt
Tijdens een verkiezingsseizoen willen mensen graag vooral de nadruk leggen op de positieve informatie van hun favoriete politici. Die moet namelijk in een goed daglicht komen te staan. - Hoe je wetenschappelijk onderzoek doet
Ook voor wetenschappers is de confirmation bias lastig. Regelmatig kiezen wetenschappers dus bronnen uit die hun vooroordelen bevestigen en gaan zij soms selectief te werk. Ook al is dit vooraf natuurlijk niet de bedoeling. - Stereotypering
Stereotyperingen ontstaan uiteraard ook door de confirmation bias. Denk aan opvattingen over mensen met een bepaalde afkomst, opleidingsniveau of bepaald beroep.
En zo zijn er nog vele andere manieren waarop de confirmation bias je beïnvloedt.
Maatschappelijke impact
Confirmation bias zou een verklaring kunnen zijn voor een groot deel van de sociale verdeeldheid en vastgelopen beleidsvorming die we vandaag zien. Dit begint namelijk met onze neiging om voorkeur te hebben voor informatie die onze bestaande overtuigingen bevestigt en tegenstrijdig bewijs te negeren. (Bron)
“The confirmation of others: a sickness the entire race will die of” (Richard Powers, The Overtory)
De impact van biases op je beslissingen minimaliseren?
De beste keuzes maak je niet alleen! Leg je beslissing aan ons voor en voorkom dat je belangrijke informatie of betere alternatieven over het hoofd ziet.
2 voorbeelden van confirmation bias in zakelijke context
Hoewel het nu duidelijk is wat de confirmation bias ofwel bevestigingsbias is, is het misschien nog niet duidelijk hoe de confirmation bias invloed heeft op zakelijke beslissingen. Daarom geef ik hieronder 2 voorbeelden.
Voorbeeld 1: Werving en Selectie
Bij werving en selectie speelt de confirmation bias een grote rol. Ervaringen en vooroordelen over geslacht, leeftijd, opleiding en afkomst hebben veel invloed op wie we wel of niet uitnodigen voor een sollicitatiegesprek. Er is voldoende onderzoek gedaan naar (onbewuste) discriminatie. We nemen aan dat een bepaalde groep competenter of betrouwbaarder zou zijn, ook al kun je dit niet van een individu weten. Dit is vooral een probleem bij bedrijven of in sectoren waar bepaalde groepen oververtegenwoordigd zijn (bijvoorbeeld bijna alleen maar mannen of mensen met een universitaire opleiding).
Vanzelfsprekend loop je als ondernemer/manager hierdoor het risico om uitstekende kanditaten over het hoofd te zien. Tevens neemt met meer diversiteit in je bedrijf automatisch de confirmation bias af (want de kans is groot dat mensen met een andere achtergrond ook nieuwe inzichten aandraagt).
Voorbeeld 2: Succes van je Bedrijf
Denk even na over de volgende hypothetische situatie: Dirk is de manager van een plaatselijke broodjeszaak. Hij gelooft heilig in het motto ‘hard werken staat gelijk aan succes.’ De broodjeszaak heeft de laatste paar maanden echter een terugval in de verkoop.
Vanwege Dirk zijn geloof in het ‘harde werken’ als middel tot succes, is zijn conclusie dat dit komt doordat het personeel niet hard genoeg werkt.
Dit is volgens Dirk ook de juiste conclusie, aangezien hij niet zo lang geleden een aantal werknemers heeft betrapt op het nemen van lange lunchpauzes. Dirk neemt daarom de zakelijke beslissing de openingstijden van de winkel te verlengen en dreigt elke werknemer die hij dingen ziet doen die niet door de beugel kunnen, te ontslaan.
Ondanks alle inspanningen van Dirk verbetert de broodjesverkoop niet en geeft de winkel nu zelfs meer uit aan het loon van de werknemers. Hij begrijpt er niets van en besluit dus om overleg te plegen met andere broodjeszaakmanagers uit de buurt, die de nieuwe, minder zichtbare locatie van zijn winkel identificeren als de oorzaak van de verkoopdaling.
Dirk’s geloof in hard werken als de ultieme en belangrijkste maatstaf voor succes zorgde ervoor dat hij het gebrek aan inspanning van werknemers ten onrechte identificeerde als de reden voor dalende inkomsten van de broodjeswinkel, terwijl hij het bewijs negeerde dat wees op de echte oorzaak.
Dit is een gevolg van de confirmation bias, die ervoor zorgde dat Dirk het eerste bewijsmateriaal opmerkte en het meeste geloof hechtte aan zijn bestaande overtuiging.
Dit is een goed voorbeeld van hoe een ondernemer de verkeerde zakelijke beslissing nam door deze bias.
Hoe kun je de confirmation bias tegengaan?
Helaas hebben we allemaal te maken met de confirmation bias. Zelfs als je denkt dat je super ruimdenkend bent en alleen de feiten observeert en dan pas tot conclusies komt, is het zeer waarschijnlijk dat een vooroordeel je mening vormt. Het is erg moeilijk om deze natuurlijke neiging tegen te gaan.
Dat gezegd hebbende, als we op de hoogte zijn van de confirmation bias en accepteren dat het bestaat, kunnen we ons best doen om het te herkennen door nieuwsgierig te zijn, actief te zoeken naar tegengestelde opvattingen en goed te luisteren naar wat anderen te zeggen hebben. Dit kan ons helpen problemen en overtuigingen vanuit een ander perspectief te zien.
Een aantal manieren om de confirmation bias tegen te gaan zijn:
- Luister niet automatisch onderbuikgevoel. We hebben vaak een fysieke reactie op ongunstige situaties, zoals wanneer je iets wilt uitproberen binnen je bedrijf wat eerder al eens is mislukt. Zelfs als we in het verleden aan vergelijkbare ongunstige situaties hebben meegemaakt, mogen we die eerdere gebeurtenis niet als referentiekader gebruiken.
- Herinner de acties uit het verleden en vraag jezelf af: “als ik weet wat ik nu weet, zou ik dan hetzelfde doen als ik terug in de tijd zou gaan?”
- Omdat de confirmation bias meestal vroeg in het besluitvormingsproces optreedt, moet je je concentreren op het opbouwen van een neutrale feitenbasis. Niet meteen teruggrijpen naar die patronen en jouw beeld van de realiteit dus.
- Wanneer hypothesen worden getrokken uit de bepaalde verzamelde gegevens, zou je als beslisser ook moeten overwegen om interpersoonlijke discussies te houden die nadrukkelijk gericht zijn op het identificeren van individuele cognitieve vertekening bij de evaluatie en selectie van die hypothesen.
- Lees volledige artikelen, in plaats van conclusies te trekken op basis van de koppen en afbeeldingen. Zoek naar geloofwaardig bewijs dat in het artikel wordt gepresenteerd.
- Analyseer of de beweringen die worden beweerd, worden ondersteund door betrouwbaar bewijs.
- Praat regelmatig met mensen uit een andere branche en een totaal andere achtergrond. Luister goed.
- Zoek actief naar informatie die je vooroordelen ontkracht. Wanneer je bijvoorbeeld denkt dat bepaalde software heel goed is op basis van wat je van twee collega’s hebt gehoord, zoek dan bijvoorbeeld in Google ‘X negative experience’. De kans is groot dat de software inderdaad prima is, maar je krijgt zo in ieder geval een completer beeld (en wie weet ontdek je wel dat er een belangrijke feature ontbreekt!).
